നേപ്പാൾ പ്രതിസന്ധിയും നിക്ഷിപ്‌തതാൽപര്യങ്ങളും

വൈവിധ്യങ്ങൾ നിറഞ്ഞ മേഖലയാണ് ദക്ഷിണേഷ്യ; വൈരുധ്യങ്ങളാലും സമ്പന്നമാണ് ഇവിടം. അതിർത്തി പ്രശ്‌നങ്ങൾ, നദീജലം പങ്കിടുന്നതിനെ സംബന്ധിച്ച തർക്കങ്ങൾ, വംശീയകലാപങ്ങൾ, മതപരമായ ലഹളകൾ, ഭരണ അസ്ഥിരത തുടങ്ങിയവ ഈ മേഖലയെ പ്രക്ഷുബ്ധമാക്കുന്നു.

ബംഗ്ലാദേശ്, ഭൂട്ടാൻ, ഇന്ത്യ, മാലദ്വീപ്‌, നേപ്പാൾ, പാകിസ്ഥാൻ, ശ്രീലങ്ക എന്നീ രാജ്യങ്ങൾ ഉൾക്കൊള്ളുന്നതാണ് ദക്ഷിണേഷ്യ. വടക്ക്‌ ഹിമാലയവും, തെക്ക്‌ ഇന്ത്യൻ മഹാസമുദ്രവും, പടിഞ്ഞാറ്‌ അറബിക്കടലും, കിഴക്ക്‌ ബംഗാൾ ഉൾക്കടലും ചേർന്ന് ഈ മേഖലയെ പ്രകൃതിദത്തമായ ദ്വീപാക്കിമാറ്റുന്നു. ഭൂമിശാസ്ത്രപരമായ ഈ സവിശേഷതയും സാമൂഹിക, സാംസ്കാരിക, സാമ്പത്തിക, രാഷ്ട്രീയ വൈവിധ്യങ്ങളും വൈരുധ്യങ്ങളും ചേർന്നതാണ്‌ നേപ്പാൾ. ദക്ഷിണേഷ്യയിലെ ഓരോ രാഷ്ട്രങ്ങളിലും വിഭിന്നങ്ങളായ രാഷ്ട്രീയാന്തരീക്ഷമാണ് നിലനിൽക്കുന്നത്. ഇതിൽ ഇന്ത്യയിലും ശ്രീലങ്കയിലും സ്വാതന്ത്ര്യാനന്തര കാലം മുതലേ ജനാധിപത്യ വ്യവസ്ഥയും പാക്കിസ്ഥാനിലും ബംഗ്ലാദേശിലും മാറി മാറി ജനാധിപത്യ, - സൈനിക ഭരണക്രമവും ഭൂട്ടാനിൽ രാജഭരണവുമാണ് ഉള്ളത്. ഇതേ സമയം നേപ്പാളും മാലദ്വീപും യഥാക്രമം രാജഭരണത്തിൽ നിന്നും സുൽത്താൻ ഭരണത്തിൽ നിന്നും ജനാധിപത്യ വ്യവസ്ഥയിലേക്ക് മാറുകയാണ്‌ ചെയ്‌തത്‌.

നേപ്പാൾ രാഷ്‌ട്രീയ ഭൂപടം photo credit: X

ഇരുപത്തിയൊന്നാം നൂറ്റാണ്ടിൽ പോലും രാജവാഴ്ച നിലനിന്നിരുന്ന രാജ്യമാണ് നേപ്പാൾ. ഈയൊരു സ്ഥിതിയിൽ ജനങ്ങളും രാഷ്ട്രീയ പാർടികളും ഉത്തരവാദിത്തമുള്ള ജനാധിപത്യ സർക്കാർ സ്ഥാപിക്കപ്പെടണമെന്ന് ആഗ്രഹിച്ചു. പക്ഷേ നേപ്പാളിലെ രാജാവ് സൈന്യത്തിന്റെ സഹായത്തോടെ സർക്കാരിനുമേൽ പൂർണ നിയന്ത്രണം നിലനിർത്തി ജനാധിപത്യസ്ഥാപനം തടയാൻ ശ്രമിച്ചു. എന്നാൽ ക്രമേണ ജനാധിപത്യവാദം ശക്തമായി. ജനാധിപത്യ സർക്കാർ സ്ഥാപിക്കണമെന്നാവശ്യപ്പെട്ട്‌ ജനകീയപ്രക്ഷോഭങ്ങൾ ഉയർന്നു. ജനാധിപത്യപ്രക്ഷോഭങ്ങൾക്ക്‌ കമ്മ്യൂണിസ്റ്റ്‌ പാർടിയും നേപ്പാളി കോൺഗ്രസും നേതൃത്വം നൽകി. 1990കൾ ആയപ്പോഴേക്കും മാവോവാദികൾ രാജവാഴ്ച അവസാനിപ്പിക്കാനുള്ള സായുധ സമരം ആരംഭിച്ചു. ഇത്‌ നേപ്പാളിൽ ആഭ്യന്തര യുദ്ധത്തിനു തുടക്കം കുറിച്ചു.

അവിടെ പരസ്പരം പോരടിക്കുന്ന വിഭാഗങ്ങളായിരുന്നു രാജഭരണവാദികളും ജനാധിപത്യവാദികളും മാവോവാദികളും. ഇവർ തമ്മിലുള്ള ത്രികോണ മത്സരം രാജ്യത്ത് രാഷ്ട്രീയ അസ്ഥിരത സൃഷ്ടിച്ചു. 2001ൽ രാജകൊട്ടാരത്തിൽ നടന്ന കൂട്ടക്കൊലകൾ നേപ്പാൾ രാഷ്‌ട്രീയത്തിൽ വഴിത്തിരിവ്‌ ഉണ്ടാക്കിയ ഒരു സംഭവമായിരുന്നു. വീരേന്ദ്രരാജാവും കുടുംബാംഗങ്ങളും ദീപേന്ദ്ര രാജകുമാരന്റെ വെടിയേറ്റ്‌ കൊല്ലപ്പെട്ടു. കൂട്ടക്കൊലയ്ക്കു ശേഷം സ്വയം വെടിയേറ്റ ദീപേന്ദ്ര ആശുപത്രിയിൽ വെച്ച്‌ മരണമടഞ്ഞു. പിന്നീട്‌ വീരേന്ദ്രയുടെ അനിയൻ ജ്ഞാനേന്ദ്ര പുതിയ രാജാവായി തെരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ടു. എന്നാൽ 2002ആയപ്പോഴേക്കും ജ്ഞാനേന്ദ്ര (രാജാവ്) പാർലമെന്റിനെയും സർക്കാരിനെയും പിരിച്ചുവിട്ടു. അതോടെ നേപ്പാളിലെ നിയന്ത്രിതജനാധിപത്യത്തിന്റെയും ഭരണസംവിധാനത്തിന്റെയും നിലനിൽപ്പ് വീണ്ടും പ്രതിസന്ധിയിലായി.

കൊല്ലപ്പെട്ട വീരേന്ദ്രരാജാവും കുടുംബാംഗങ്ങളും

2006ൽ മാവോവാദികളുടെയും സാമൂഹ്യപ്രവർത്തകരുടെയും നേതൃത്വത്തിൽ സപ്തകക്ഷി സഖ്യം രാജാവിനെതിരെ ജനകീയ പ്രക്ഷോഭം ആരംഭിച്ചു. 19 ദിവസം നീണ്ട പ്രക്ഷോഭത്തിൽ ഇരുപതിലധികം പേർ കൊല്ലപ്പെട്ടു. അലയടിച്ച ജനരോഷത്തിന്റെ ഫലമായി രാജാവ് പാർലമെന്റ് പുനഃസ്ഥാപിക്കാൻ നിർബന്ധിതനായി. നവ നേപ്പാൾ രൂപീകരിക്കുക, താൽക്കാലിക ഭരണഘടന നിർമിക്കുക എന്നിവയായിരുന്നു പുതിയ പാർലമെന്റിന്റെ ലക്ഷ്യങ്ങൾ. അതിന്റെ ഭാഗമായി 2008ൽ കോൺസ്റ്റിറ്റ്യൂവന്റ് അസംബ്ലിയിലേക്കുള്ള ആദ്യ തെരഞ്ഞെടുപ്പ്‌ നടന്നു.

2008ലെ കോൺസ്റ്റിറ്റ്യൂവന്റ് അസംബ്ലിയിലേക്ക്‌ നടന്ന ആദ്യതെരഞ്ഞെടുപ്പ്‌

എന്നാൽ ഭരണഘടനാനിർമാണം പരാജയപ്പെട്ടതിനെ തുടർന്ന് 2012ൽ കോൺസ്റ്റിറ്റ്യൂവന്റ് അസംബ്ലി പിരിച്ചു വിട്ടു. പിന്നീട് 2013-ൽ രണ്ടാമതും കോൺസ്റ്റിറ്റ്യുവന്റ് അസംബ്ലിയിലേക്ക് അംഗങ്ങളെ തെരഞ്ഞെടുത്തു. നേപ്പാളി കോൺഗ്രസും, കമ്മ്യൂണിസ്റ്റ് പാർടി ഓഫ് നേപ്പാളും ഈയൊരുഘട്ടത്തിൽ മേധാവിത്വം പുലർത്തി. പിന്നീട് എൻസിയുടെയും, സിപിഎൻ (യുഎംഎൽ) ന്റെയും നേതൃത്വത്തിൽ 2015ൽ പുതിയ ഭരണഘടന രൂപംകൊണ്ടു. 2008 മുതൽ 2022വരെയുള്ള കാലഘട്ടത്തിൽ –ഗിരിജ പ്രസാദ് കൊയ്‌രാള മുതൽ ഷേർ ബഹാദൂർ ദുബെ വരെ–പന്ത്രണ്ടോളം പ്രധാന മന്ത്രിമാർ നേപ്പാൾ ഭരിച്ചു.

ഭക്ഷ്യവസ്‌തുക്കളടക്കം ഇറക്കുമതി ചെയ്യുന്ന ചെറിയ സമ്പദ് വ്യവസ്ഥയുള്ള രാഷ്ട്രമാണിത്‌. പ്രകൃതി ദുരന്തങ്ങളും (ഭൂകമ്പം), കോവിഡും രാജ്യത്തിന്റെ സാമ്പത്തികസ്ഥിതിയെ കാര്യമായി ബാധിച്ചു. ടൂറിസമാണ് നേപ്പാളിന്റെ പ്രധാനപ്പെട്ട സാമ്പത്തിക ഉറവിടം. കോവിഡ്‌ വ്യാപനം ടൂറിസം രംഗത്ത് വലിയ പ്രഹരമാണ് ഏൽപ്പിച്ചത്. അതോടൊപ്പം അന്താരാഷ്ട്ര മാർക്കറ്റിൽ പെട്രോളിയം ഉൽപ്പന്നങ്ങളുടെ വില കുത്തനെ കൂടിയതും നേപ്പാളിനെ കാര്യമായി ബാധിച്ചു സാമ്പത്തിക പ്രതിസന്ധി മറികടക്കാൻ സർക്കാർ ചെലവു ചുരുക്കൽ നയം സ്വീകരിക്കുകയും, വിദേശ രാജ്യങ്ങളിലുള്ള നേപ്പാളി പൗരൻമാരെക്കൊണ്ട് രാജ്യത്ത് വിദേശ നിക്ഷേപം ഉയർത്തുവാൻ ശ്രമിക്കുകയും ചെയ്‌തു. ആഡംബര വസ്തുക്കളുടെ ഇറക്കുമതി കുറച്ചു. എന്നിട്ടും പ്രത്യേകിച്ച് മാറ്റമൊന്നുംതന്നെ നോപ്പാളിന്റെ സമ്പദ് വ്യവസ്ഥയിൽ സംഭവിച്ചില്ല.

നേപ്പാളിലെ രാഷ്ട്രീയ അസ്ഥിരതയിൽ ആഭ്യന്തരവും ബാഹ്യവുമായ ഘടകങ്ങൾ ചെലുത്തുന്ന പങ്ക് വളരെ വലുതാണ്. അതിൽ പ്രധാനപ്പെട്ടതാണ് ഇന്ത്യയുടെയും ചൈനയുടെയും ഇടപെടൽ. ഇന്ത്യ, ചൈനയുടെ കീഴിലുള്ള സ്വയംഭരണപ്രദേശമായ ടിബറ്റ്‌ മുതലായ രാജ്യങ്ങളാൽ ചുറ്റപ്പെട്ടുകിടക്കുന്ന (ലാൻഡ്‌ ലോക്ക്‌ഡ്‌) രാജ്യമാണ് നേപ്പാൾ. നേപ്പാൾഭരണത്തിൽ കൈകടത്താൻ ഇന്ത്യ ശ്രമിക്കുന്നുവെന്ന ആരോപണം ശക്തമാണ്‌. പ്രധാനമായും നേപ്പാളിലെ വംശീയ ന്യൂനപക്ഷമായ "മധേശി'കളെയാണ് ഇന്ത്യ ഇതിനായി ഉപയോഗപ്പെടുത്തുന്നത്‌ എന്നൊരു ആക്ഷേപമുണ്ട്‌. ഇതിന്റെ ബാക്കിയാണ്‌ നേപ്പാളിലെ നിലവിലെ സംഘർഷം. രാജവാഴ്ചയും ഹിന്ദു രാഷ്‌ട്രപദവിയും ആവശ്യപ്പെട്ടാണ്‌ നേപ്പാളിൽ കലാപം നടക്കുന്നത്‌. കലാപത്തിൽ രണ്ട്‌ പേർ മരിക്കുകയും 45 പേർക്ക്‌ പരിക്കേൽക്കുകയും ചെയ്‌തു. കലാപത്തെ തുടർന്ന് മൂന്ന് പ്രദേശങ്ങളിൽ കർഫ്യൂ ഏർപ്പെടുത്തി. രാജവാഴ്ചയെ അനുകൂലിക്കുന്ന രാഷ്ട്രീയ പ്രജാതന്ത്ര പാർടിയാണ്‌ (ആർ‌പി‌പി) ആക്രമണങ്ങൾക്ക്‌ ചുക്കാൻ പിടിക്കുന്നത്‌. അമേരിക്കയും നേപ്പാളിൽ തങ്ങളുടേതായ താൽപ്പര്യങ്ങൾ സംരക്ഷിക്കാൻ വേണ്ട ശ്രമങ്ങൾ നടത്തുന്നുണ്ട്. നേപ്പാളിന്റെ പരമാധികാരത്തിൽ കൈകടത്തുന്നതരത്തിലുള്ള അമേരിക്കയുടെ മില്ലേനിയം ചലഞ്ച്‌ അതിനുദാഹരണമാണ്‌.

നിലവിൽ ഇതെല്ലാം നേപ്പാളിന്റെ സാമ്പത്തിക രംഗത്തും ഭരണരംഗത്തും വലിയതോതിലാണ് പ്രത്യാഘാതങ്ങൾ സൃഷ്ടിച്ചിരിക്കുന്നത്. ലോകത്തിൽ ഏതുതരം പ്രതിസന്ധിയുണ്ടായാലും അതിന്റെ ആഘാതങ്ങൾ ഏറ്റവുംഅധികം ബാധിക്കുക ചെറിയ സമ്പദ് വ്യവസ്ഥയുള്ള രാഷ്ട്രങ്ങളെയാണ്.