1928‐ലാണ്‌ ഒളിവിൽ പ്രവർത്തിച്ചിരുന്ന കമ്യൂണിസ്റ്റ്‌ പാർടിയിൽ ബി ടി ആർ അംഗമായത്‌. ടെക്‌സ്റ്റൈൽ തൊഴിലാളികളുടെ ഗിർനി കാംഗാർ യൂണിയൻ സംഘടിപ്പിക്കുകയായിരുന്നു ആദ്യ പ്രവർത്തനം. അതിനിടയിലാണ്‌ 1500 കിലോമീറ്റർ സഞ്ചരിച്ച്‌ മീററ്റിലെത്തി കോടതിക്കു മുന്നിൽ ധീരമായ പ്രതിഷേധം സംഘടിപ്പിച്ചത്‌.

മീററ്റിലെ ‘ഗാർഡൻ ഹൗസ്‌’ കെട്ടിടത്തിലെ സെഷൻസ്‌ കോടതിയിൽ മീററ്റ്‌ ഗൂഢാലോചന കേസിന്റെ വിചാരണ നടക്കുന്നു. വിചാരണ രാഷ്‌ട്രീയ പ്രചാരണായുധമാക്കാൻ കമ്യൂണിസ്‌റ്റ്‌ പാർടി തീവ്രശ്രമത്തിൽ. നേതൃനിരയിലെ പ്രമുഖരടക്കം 31 പേർ പ്രതികളാണ്‌.

അവരിൽ 26 പേർ ജയിലിനുള്ളിൽ നിരാഹാരത്തിൽ. പുറത്ത്‌ കോടതിക്കു മുമ്പിലടക്കം വിചാരണദിനങ്ങളിൽ പ്രതിഷേധം. ബ്രിട്ടീഷ്‌ രഹസ്യാന്വേഷണ പൊലീസ്‌ കടുത്ത ജാഗ്രതയിൽ.

ബി ടിരണദിവെ

1929 സെപ്‌തംബർ 26‐ന്‌ കോടതിക്കു മുമ്പിലുണ്ടായ പ്രതിഷേധത്തെപ്പറ്റി സെപ്തംബർ 28‐ന്‌ ബ്രിട്ടീഷ്‌ ഇന്റലിജൻസ് ബ്യൂറോ അയച്ച രഹസ്യ റിപ്പോർട്ടിൽ നിന്നൊരു ഭാഗം ഇങ്ങനെ:

‘‘കഴിഞ്ഞ വ്യാഴാഴ്‌ച ഇരുന്നൂറോളം വരുന്ന ആൾക്കൂട്ടം ‘ഗാർഡൻ ഹൗസി’നു മുന്നിൽ സമ്മേളിച്ചു. നിരാഹാരത്തിലുള്ളവർക്ക്‌ പിന്തുണയുമായി പ്രകടനം നടത്തുകയായിരുന്നു ലക്ഷ്യം. അച്ചടക്കമില്ലാത്ത ജനക്കൂട്ടമായിരുന്നു. ജനക്കൂട്ടത്തെ പിരിച്ചുവിടാൻ ശ്രമിച്ചപ്പോൾ ഒരാൾ മാത്രം ചെറുത്തുനിന്നു.

ചോദ്യം ചെയ്‌തപ്പോൾ കൃത്യമായി എന്തെങ്കിലും പറയാൻ അയാൾ വിസ്സമ്മതിച്ചു. തുടർന്ന്‌ സിപിസി 50 അനുസരിച്ച്‌ അറസ്റ്റുചെയ്‌തു. ദേഹപരിശോധനയിൽ കോടതിയിൽ പ്രവേശിക്കാനുള്ള ഒരു കാർഡ്‌ കിട്ടി. അതിൽ ‘രണദിവെ’ എന്ന്‌ പേരെഴുതിയിരുന്നു. ബോംബെയിലെ ഗിർനി കാംഗാർ യൂണിയന്റെ പ്രസിഡന്റ്‌ ആണെന്നും എഴുതിയിട്ടുണ്ട്‌.’’(രേഖ‐1)

മീററ്റിലെ ബിടിആറിന്റെ ചെറുത്തുനിൽപ്പിനെപ്പറ്റിയുള്ള ഇന്റലിജൻസ്‌ റിപ്പോർട്ട്‌ (രേഖ‐1)

ഇരുനൂറോളം പേർ വരുന്ന ആ ആൾക്കൂട്ടത്തിലെ ആ വേറിട്ട ഒരാൾ, പിന്നീട്‌ ഇന്ത്യയിലെ കമ്യൂണിസ്റ്റ്‌ പാർടിയുടെ ജനറൽ സെക്രട്ടറിയും സിഐടിയു പ്രസിഡന്റുമായ ബി ടി രണദിവെയായിരുന്നു. അറസ്റ്റിൽനിന്ന്‌ അന്ന്‌ മോചിപ്പിക്കപ്പെട്ടെങ്കിലും ആ ഇരുപത്തിനാലുകാരൻ പിന്നീട്‌ ബ്രിട്ടീഷ്‌ പൊലീസിന്റെ നോട്ടപ്പുള്ളിയായി.

1928‐ലാണ്‌ ഒളിവിൽ പ്രവർത്തിച്ചിരുന്ന കമ്യൂണിസ്റ്റ്‌ പാർടിയിൽ ബി ടി ആർ അംഗമായത്‌. ടെക്‌സ്റ്റൈൽ തൊഴിലാളികളുടെ ഗിർനി കാംഗാർ യൂണിയൻ സംഘടിപ്പിക്കുകയായിരുന്നു ആദ്യ പ്രവർത്തനം. അതിനിടയിലാണ്‌ 1500 കിലോമീറ്റർ സഞ്ചരിച്ച്‌ മീററ്റിലെത്തി കോടതിക്കു മുന്നിൽ ധീരമായ പ്രതിഷേധം സംഘടിപ്പിച്ചത്‌.

സി ഐ ടി യു അഖിലേന്ത്യാ സമ്മേളന സമാപന യോഗത്തിൽ ബി ടി ആർ സംസാരിക്കുന്നു.എ കെ ജി, ജ്യോതിബസു തുടങ്ങിയവർ സമീപം

മീററ്റിൽനിന്ന്‌ ബോംബെയിൽ തിരിച്ചെത്തിയ രണദിവെയെ റെയിൽവേ തൊഴിലാളികളുടെ പ്രസിദ്ധീകരണത്തിൽ എഴുതിയ ലേഖനത്തിന്റെ പേരിൽ 1929 നവംബർ 14‐ന്‌ അറസ്റ്റുചെയ്‌തു. ബോംബെ ആഭ്യന്തരവകുപ്പ്‌ സ്‌പെഷ്യൽ സെക്രട്ടറി ജി എഫ്‌ എസ്‌ കോളിൻസ്‌ നവംബർ 18‐ന്‌‌ ഇന്ത്യാ ഗവൺമെന്റിന്റെ ആഭ്യന്തര സെക്രട്ടറി എച്ച്‌ ജി ഹെയ്‌ഗിന്‌ അറസ്റ്റിനെപ്പറ്റി അറിയിച്ച കത്തിൽ ‘അത്യന്തം അപകടകാരിയായ കമ്യൂണിസ്റ്റാ’യി ബി ടി ആറിനെ പരിചയപ്പെടുത്തുന്നു.

1920‐കൾ സ്വാതന്ത്ര്യസമരത്തിന്റെ തീവ്രഘട്ടമായിരുന്നു. ഭഗത്‌സിങ്ങും സഖാക്കളും നേതൃത്വം നൽകിയ ധീരപോരാട്ടങ്ങൾ. ഇരമ്പിയാർത്ത തൊഴിലാളി സമരങ്ങൾ. ദേശീയ സമരനേതൃത്വമാകെ ഇടതുപക്ഷത്തേക്ക്‌ ചായാനുള്ള സാധ്യത ബ്രിട്ടീഷുകാർ കണ്ടു. അതിനുള്ള മറുമരുന്നായിരുന്നു മീററ്റ്‌ ഗൂഢാലോചന കേസ്‌. പെഷവാർ, കാൺപൂർ കേസുകളുടെ തുടർച്ച. മൂന്ന് ഇംഗ്ലീഷുകാർ ഉൾപ്പെടെ നിരവധി തൊഴിലാളി സംഘടനാ പ്രവർത്തകരെ അറസ്റ്റ് ചെയ്‌തു.

മീററ്റ്‌ കേസ്‌ പ്രതികൾ

പക്ഷേ ബ്രിട്ടീഷ്‌ സർക്കാരിന്റെ കണക്കുകൂട്ടൽ തെറ്റി. ബ്രിട്ടീഷ്‌ പൗരന്മാർ അടക്കം പ്രതിയായ കേസിന്‌ അന്താരാഷ്‌ട്ര ശ്രദ്ധ കിട്ടി. പ്രതികൾക്കായി വിഖ്യാത ശാസ്‌ത്രജ്ഞൻ ആൽബർട്ട്‌ ഐൻസ്റ്റൈൻ വരെ രംഗത്തെത്തി. അദ്ദേഹത്തിന്റെ സുഹൃത്തും സഹപ്രവർത്തകനും ഇന്ത്യൻ പാർടിയുടെ സ്ഥാപക നേതാക്കളിൽ ഒരാളുമായ ജി അധികാരി പ്രതിയായിരുന്നു.

വിചാരണ വേളയിൽ ദീർഘമായ രാഷ്‌ട്രീയ പ്രസ്‌താവനകൾ പ്രതികൾ എഴുതിവായിച്ചു. ബ്രിട്ടീഷ്‌ പത്രങ്ങളിലടക്കം ഇതിനൊക്കെ ഇടം കിട്ടി. 1933‐ൽ വിധി വന്നു. മുസഫർ അഹമ്മദിനായിരുന്നു ഏറ്റവും കടുത്ത ശിക്ഷ: ജീവപര്യന്തം തടവ്‌.

സിപിഐഎം എട്ടാം പാർട്ടി കോൺഗ്രസിൽ മുസഫർ അഹമ്മദ്, ഇ ബാലാനന്ദൻ, പി സുന്ദരയ്യ

എസ്‌ എ ഡാങ്കെ, എസ്‌ വി ഘാട്ടെ, കെ എൻ ജോഗ്‌ലേക്കർ, ആർ എസ്‌ നിംകർ, ഫിലിപ്പ്‌ സ്പ്രാറ്റ് എന്നിവർക്ക് പന്ത്രണ്ടു വർഷത്തെ തടവുശിക്ഷയും, ബി എഫ്‌ ബ്രാഡ്‌ലി, എസ്‌ എസ്‌ മിറാജ്‌കർ, ഷൗക്കത്ത്‌ ഉസ്മാനി എന്നിവർക്ക് പത്തു വർഷം വീതം വരുന്ന തടവും വിധിച്ചു.

ചിലർക്ക്‌ മൂന്നുകൊല്ലം തടവ്‌. അപ്പീലിൽ എല്ലാ പ്രതികളെയും ഒരു വർഷത്തിനകംതന്നെ വിട്ടു. പ്രതികളാക്കപ്പെട്ടവരും പുറത്ത്‌ പ്രതിരോധം തീർത്ത ബി ടി ആർ അടക്കമുള്ളവരും കൂടുതൽ സജീവമായി. തുടർന്നുള്ള നാളുകളിൽ കമ്യൂണിസ്റ്റ്‌ പാർടിയുടെ മുന്നേറ്റത്തിന്‌ മീററ്റ്‌ കേസ്‌ വഴിയൊരുക്കി .

(രേഖ നാഷണൽ ആർക്കൈവ്‌സിൽനിന്ന്‌)

ദേശാഭിമാനി വാരികയിൽ നിന്ന്