ആടോള്

ഉണ്ണിച്ചീരൂന്റെ വീട്ടില് കക്കുകളിക്കുമ്പോൾ ‘കുഞ്ഞോളേ'ന്ന് അമ്മ നീട്ടിവിളിക്കും.

പൊഴേല് ഞവണിക്ക വാരുന്ന പിള്ളേര് അമ്മ വിളിക്കുന്ന അതേ ഈണത്തിൽ ‘ആടോളേ' എന്ന് താളംപിടിക്കും.

മുറ്റത്ത് രണ്ട് കൂടുകളിലായി അപ്പന് എട്ട് ആടുകൾ ഉണ്ടായിരുന്നു.

വെളുത്തതും കറുത്തതും പുള്ളിയുള്ളതും രോമം കൊഴിയുന്ന ദീനമുള്ളതും ഒക്കെ പടുമരംകൊണ്ട് പണിത കൂട്ടിൽ ഒന്നിച്ചുറങ്ങി.

ചെമ്പൻരോമങ്ങൾ ഉള്ള, വലത്തേ ചെവിയ്‌ക്കറ്റം മുറിഞ്ഞ ചെമ്പനാടിന് മാത്രം അപ്പൻ ഈട്ടിത്തടീലൊരു കൂട്‌ പണിതു. ചെമ്പൻ അപ്പന്റെ ഉയിരായിരുന്നു. ഞങ്ങളേക്കാൾ പ്രിയം അപ്പന് ആടുകളോടായിരുന്നു.

ഉണ്ണിച്ചീരൂന്റെ അപ്പനെ പോലെ ചാരായം മോന്തി വന്നാലും അമ്മേനെ തല്ലാനോ കൂട്ടാൻ വെച്ചത് എടുത്തെറിയാനോ അപ്പൻ മെനക്കെടാറില്ല.

ചെമ്പനേം കെട്ടിപ്പിടിച്ച് പിറ്റേന്ന് നട്ടുച്ചവരെ അപ്പൻ സുഖമായുറങ്ങും.

‘ന്നെ തല്ലിക്കൊന്നാലും സാരല്യ, ആട്ടിൻകൂട്ടിലെ പൊറുതി നിർത്തിയാ മതിയായിരുന്നെ’ന്ന് അമ്മ സങ്കടപ്പെടും.

തുള്ളിമുറിയാതെ മഴ പെയ്‌ത്‌ പുഴ ചുവന്നു കലങ്ങിയ ഒരു കർക്കിടകത്തിലാണ് ഏലിക്കുട്ടി പൊഴേല് ചത്തുപൊങ്ങിയതും, അക്കിക്കാവീന്ന് കണ്ണ് കീറുംമുമ്പേ അപ്പൻ ചെമ്പനെ കൊണ്ടുവന്നതും, പേറെടുക്കാൻ ആളില്ലാതെ പേറ്റുനോവിൽ പുഴവരെ ഓടി അമ്മ കടവത്ത് എന്നെ പെറ്റിട്ടതും.

ചിത്രീകരണം: കെ സുധീഷ്‌

എന്റെ കാത് കുത്താൻ അമ്മ കുടുക്കേല് സൂക്ഷിച്ച പൈസ കട്ടെടുത്താണ് അപ്പൻ ചെമ്പന്റെ മുറിയാത്ത കാതിൽ കടുക്കനിട്ടത്, തൈപ്പൂയത്തിനും വേലയ്‌ക്കും അമ്പംകുന്ന് നേർച്ചയ്‌ക്കും പൊന്നിൻ കടുക്കനിട്ട് അവൻ അപ്പന്റെ പിറകെ ഞെളിഞ്ഞു നടക്കും.

‘മുറിച്ചച്ചെവിയാ' എന്ന് അപ്പൻ കേൾക്കാതെ ഞാൻ അവനെ കൊഞ്ഞനം കുത്തും.

പുഴവെള്ളം മുറ്റംവരെ എത്തിയ ഒരു രാത്രിയാണ് അപ്പനൊപ്പം ഉയരം കുറഞ്ഞ ഒരു കഷണ്ടിക്കാരൻ കയറിവന്നത്. രോമങ്ങൾ കൊഴിയുന്ന ദീനമുള്ള വെളുമ്പുള്ളി ആടിനെപ്പോലെ തോന്നി ഒറ്റനോട്ടത്തിൽ.

അമ്മയും അപ്പനും എന്തൊക്കെയോ പറഞ്ഞു വഴക്കായി. ഒടുവിൽ അപ്പനമ്മയെ ചെമ്പന്റെ കൂട്ടിലേയ്‌ക്ക്‌ വലിച്ചിഴച്ചു കൊണ്ടുപോയി. ഞാൻ ഉച്ചത്തിൽ കരഞ്ഞു. കരയാതിരിക്കാൻ വെളുമ്പുള്ളി ആടിന്റെ ചേലുള്ളയാൾ എനിക്ക് ഒരു പഞ്ഞിമിട്ടായി തന്നു. മിട്ടായിയുടെ മധുരിപ്പിൽ ഞാൻ അമ്മയെ മറന്നു. അമ്മേടെ കരച്ചിൽ ചെമ്പന്റെ കൂട്ടീന്ന് പുഴവരെ ഒഴുകി.

മഴ ഇടിച്ചുകുത്തി പെയ്യുന്ന, മുറ്റത്ത് പുഴവെള്ളം കെട്ടിനിൽക്കുന്ന രാത്രികളിലൊക്കെ അപ്പന്റെ കൂടെ അപ്പൻ വളർത്തുന്ന ആടുകളുടെ ചേലുള്ള പലരും വന്നു.

കുഞ്ഞിക്കാക്കയുടെ പെട്ടിക്കടയിലെ ചില്ലുഭരണിയിൽ എന്നെ കൊതിപ്പിച്ച മിട്ടായികളിൽ പലതും ആ മഴത്തണുപ്പിൽ ഞാൻ നുണഞ്ഞിറക്കിയിട്ടുണ്ട്.

പണ്ടത്തെപ്പോലെ അപ്പനോട് പതം പറഞ്ഞു കരയുന്ന അമ്മേനെ പിന്നെ കണ്ടിട്ടില്ല.

മഴക്കാലങ്ങളിൽ പുഴയിലേക്കൊഴുകി കണ്ണീരു വറ്റിപ്പോയെന്ന് അമ്മ പറയും.

അമ്മ അക്കരെ ചന്തേല് നിക്ക് പട്ടുപാവാട വാങ്ങാൻ പോയപ്പോഴാണ് അപ്പൻ ചെമ്പന്റെ ചേലുള്ള ഒരാളുമായി കയറിവന്നത്.

ചെമ്പനെപ്പോലെ അയാളുടെ ചെവിയ്‌ക്കറ്റവും മുറിഞ്ഞുപോയിരുന്നു. ചെമ്പന്റെ കൂട്ടിനുള്ളിൽവെച്ച് അയാൾ എനിക്ക് ചോരേന്റെ നിറമുള്ള മിട്ടായികൾ തന്നു. ആദ്യത്തെ മിട്ടായി നുണഞ്ഞിറക്കിയപ്പോൾ കർക്കിടക പെയ്‌ത്തിൽ പുഴേല് പൊങ്ങിയ ഏലിക്കുട്ടീടെ ശവം കൂട്ടിലേക്ക് ഒലിച്ചുവന്നു. ഏലിക്കുട്ടിയുടെ തുടയിലും നെഞ്ചിലും നീലച്ച ചോര പതിയെ ചുവന്ന് എന്റെ കാണങ്കാലിലൂടൊഴുകി.

കണ്ണ് തുറക്കുമ്പോൾ കൂട്ടിൽ ചെമ്പനും ഞാനും മാത്രമാണ്. അമ്മ വന്ന് കുഞ്ഞോളേന്ന് വിളിച്ചു തിരയുമ്പോൾ നാവ് പൊങ്ങിയില്ല.

ചെമ്പൻ ഉറക്കെ കരഞ്ഞിരുന്നെങ്കിൽ അമ്മ വന്ന് നോക്കുമായിരുന്നു.

ചെമ്പൻ കരയില്ല.

"അവൻ അപ്പന്റെ ചെമ്പനാണ്.’

അമ്മ വന്നപ്പോഴാണ് എടുത്തോണ്ട് പോയതെന്ന് ഓർമയില്ല. ശരീരം മുഴുവൻ നീറിപ്പുകയുന്നു.

കിടക്കുന്ന മുറിയൊരു കുഞ്ഞു പുഴയാകുന്നു. ഏലിക്കുട്ടീടെ ശവം നീലച്ചു പൊങ്ങിയ പുഴ.

പാതിരയ്‌ക്ക് ആരോ കതക് മുട്ടുന്നപോലെ തോന്നി.

താമിക്കൊല്ലൻ ആണെന്ന് ശബ്ദം കേട്ടപ്പോൾ മനസ്സിലായി.

അയാള് പോയപ്പോൾ അമ്മേടെ കയ്യിലെ തിളങ്ങുന്ന കത്തി കണ്ടു പേടിച്ചുപോയി.

പിന്നീട് കുറച്ചുദിവസം അപ്പനെ കണ്ടില്ല.

‘‘അപ്പനെവിടെ?’’

എണീറ്റു നടക്കാനായപ്പോൾ അമ്മയോട് ചോദിച്ചു.

‘‘അപ്പൻ ചീത്തയാണ്, അതുകൊണ്ട് അപ്പനെ പുഴയ്‌ക്കടിയിൽ ഒളിപ്പിച്ചുവെച്ചു. കയ്യും കാലും തലയുമൊക്കെ പുഴയുടെ ഓരോ ഭാഗങ്ങളിൽ പൂഴ്‌ത്തി വെച്ചിട്ടുണ്ട്. വർഷങ്ങളോളം മഴപെയ്‌ത്‌ പുഴയ്‌ക്കുള്ളിൽ ഒത്തിരി ഒത്തിരി കുഞ്ഞു പുഴകൾ ഉറവ പൊട്ടും. അന്ന് അപ്പനും പുഴപോലെ തെളിഞ്ഞ മനുഷ്യനായി പുനർജനിക്കും.’’

അപ്പനെ പുഴയ്‌ക്കുള്ളിൽ ഒളിപ്പിച്ചുവെച്ചത് ഞാനും അമ്മയും ആരോടും മിണ്ടിയില്ല. അപ്പനെ ചോദിച്ചവരോട് അപ്പൻ പുഴ കടന്ന് എങ്ങോട്ടോ പോയെന്ന് ഞങ്ങൾ കള്ളം പറഞ്ഞു.

‘‘നീ എന്റെ തൊണക്കാരനെ കൊന്നു തിന്നോടീ കൂത്തച്ചീ.’’

ഏലിക്കുട്ടീടെ രണ്ടാനച്ഛൻ അപ്പന്റെ വലംകയ്യായിരുന്നു. അയാൾ മാത്രമാണ് അപ്പനെ തിരഞ്ഞു വന്നത്.

ചിത്രീകരണം: കെ സുധീഷ്‌

‘‘നീയാ പെണ്ണിനെ കൊന്നെറിഞ്ഞ പൊഴക്കടീലുണ്ട്, പക്ഷെ നീലച്ചു പൊങ്ങൂല, നീ പോയി കേസ് കൊടുക്ക്.’’ അമ്മ ഇറയത്ത്ന്ന് താമി പണിത പുത്തൻ കത്തി വലിച്ചെടുത്തു.

അയാൾ പിന്നോട്ടാഞ്ഞു, അതിൽ പിന്നെ അപ്പനെ തിരഞ്ഞ്‌ അയാൾ വന്നില്ല.

ആടിന്റെ ചേലുള്ളോര്‌ സമ്മാനം കൊടുത്ത ബീഡിപ്പൊതികൾ ഒഴികെ അപ്പന്റേതായ എല്ലാം അമ്മ കത്തിച്ചുകളഞ്ഞു.

അപ്പന്റെ ബീഡി ആഞ്ഞുവലിച്ച്, താമീന്റെ കത്തികൊണ്ട് അമ്മ അപ്പന്റെ ചെമ്പനെ അറുത്തു. എന്റെ പ്രായമുള്ള പെൺകുട്ട്യോൾക്കൊക്കെ അമ്മ അവനെ വീതംവെച്ചു കൊടുത്തു. തലച്ചോറും കരളും എനിക്ക് കറിവച്ചു തന്നു, വെന്തുടഞ്ഞിട്ടും അവന്റെ മനംപിരട്ടുന്ന മണം ആ ഇറച്ചിയിൽനിന്ന് വിട്ടുപോയിട്ടില്ലായിരുന്നു.

ഞാൻ ഓക്കാനിച്ചു. ഞാനത് മുഴുവൻ തിന്നണമെന്ന് അമ്മ വാശിപിടിച്ചു.

വേണ്ടെന്ന് പറഞ്ഞപ്പോൾ അമ്മ ആട്ടിൻകൂട്ടിലേക്ക് ചാഞ്ഞു പൂക്കുന്ന തെച്ചിക്കമ്പ് വെട്ടി, ആദ്യത്തെ അടിയിൽ ഞാൻ ചെമ്പന്റെ കരൾ ചവച്ചിറക്കി.

അമ്മ ചെമ്പനെ അറുത്ത കഥ അന്നത്തെ മഴയ്‌ക്കൊപ്പം കടവത്ത് പെയ്‌തു. പിറ്റേ കൊല്ലം പുഴ കവിഞ്ഞു മുറ്റത്തെത്തുന്ന കാലമായപ്പോഴേക്കും കത്രിക്കുട്ടി എന്ന അമ്മയുടെ പേര് കടവത്തുള്ളവർ ആട് കത്രി എന്ന് മാറ്റി എഴുതിയിരുന്നു. കൂടെ പഠിക്കുന്ന പിള്ളേരെന്നെ ‘ആടോളേ'ന്ന് കളിയാക്കി.

ചെമ്പനായിരുന്നു അമ്മയുടെ കന്നി അറവ്, അതിനുശേഷം അപ്പൻ പുന്നാരിച്ചു വളർത്തിയിരുന്ന മുട്ടനാടുകളെ ഓരോന്നിനെയും അമ്മ അറുത്ത് വിറ്റു.

ആടിനെ അറുക്കുമ്പോൾ അപ്പന്റെ മണം കിട്ടണം, അപ്പൻ അക്കരെ ചന്തേന്ന് വാങ്ങിക്കുന്ന ബീഡി അമ്മന്റെ ചുണ്ടത്തെരിഞ്ഞു. അമ്മന്റെ മൂക്കിലൂടെ അപ്പന്റെ പേടിപ്പിക്കുന്ന മണം പുറത്തേയ്‌ക്കൊഴുകി.

അപ്പന്റെ ആട്ടിൻകൂട്ടിലെ അവസാന ആടിന്റെ കരച്ചിലിനൊപ്പം അമ്മ പുഴകടന്നു. പുഴയ്‌ക്കപ്പുറമുള്ള ചന്തയിൽനിന്ന് മുട്ടനാടുകളെ ഇരുമ്പൻ മമ്മദിന്റെ തോണിയിൽ കയറ്റി അമ്മ കൊണ്ടുവരും.

പെറ്റ പെണ്ണുങ്ങൾക്ക് സൂപ്പ്‌ വെക്കാൻ ആടിന്റെ കയ്യും കാലും ചോദിച്ചുവരുന്നവരോട് അമ്മ കുട്ടി ഏതെന്ന് അന്വേഷിക്കും.

പെൺകുട്ടി ആണേൽ അമ്മ ആടിന്റെ തല വെട്ടി കണ്ടിച്ചത് അധികം കൊടുക്കും. സൂപ്പ്‌ വെച്ച് കൊടുക്ക്, തള്ളേടേം കൊച്ചിന്റേം കയ്യിനും കാലിനും അറക്കത്ത് ഉണ്ടാകട്ടെ എന്ന് അനുഗ്രഹിക്കും. സതി ടീച്ചറുടെ മൂത്തോള് പെറ്റപ്പഴും ചെറിയോൾക്ക് വയസ്സ് അറീച്ചപ്പോഴും അമ്മ, കുഞ്ഞോളെ പഠിപ്പിക്കുന്ന ടീച്ചർ അല്ലേന്നും പറഞ്ഞു ആട്ടിറച്ചിക്ക് പൈസ വാങ്ങിയിട്ടില്ല. എന്നിട്ടും ടീച്ചറുടെ ക്ലാസിൽ മുമ്പിലെ ബെഞ്ചിൽ ഇരിക്കുമ്പോൾ ആട്ടിൻചൂരടിക്കാന്നും പറഞ്ഞു പിറകിലെ ബെഞ്ചിലേക്ക്‌ മാറ്റി ഇരുത്തിയിട്ടുണ്ട്.

‘‘ആടോളേ, അന്റോടെ ആട്ടിൻചോര കുപ്പിയിൽ ആക്കി വെക്കാറുണ്ടോ...’’

ക്ലാസിലെ തെറിച്ച ആൺപിള്ളേർ കളിയാക്കും.

ന്റെ ചോറീന്ന് ആട്ടിൻരോമം പാറുമെന്ന് പറഞ്ഞു സൈനുവും ആലീസും ഉണ്ണുന്ന നേരത്ത് മാറിയിരിക്കും.

ചിത്രീകരണം: കെ സുധീഷ്‌

നിന്റെ ആട്ടിൻചൂര് എനിക്ക് ഇഷ്ടമാണെന്ന് കുട്ടായി പറയും.

പുഴേല് ഞവണിക്ക പെരുകുന്ന കാലത്ത് പെറുക്കി കിട്ടിയ ഞവണിക്കയുമായി കുട്ടായി പൊരേ വരും. ഇരുമ്പന്റെ തോണിയിൽ അമ്മേടെ മടിയിൽ ഇരിക്കുന്ന ആടിന്റെ തല ദൂരെനിന്ന് നോക്കിയാൽ തന്നെ കാണാം. ആടിനെ ഉടലോടെ കാണുംമുമ്പ് അവൻ സ്ഥലംവിടും. നിന്റമ്മ ചിലപ്പോ എന്നേം പിടിച്ചു അറുക്കുമെന്ന് പറയും. കുട്ടായീടെ കണ്ണുകളിൽ അമ്മ ഇന്നോളം അറുത്ത ആടുകളെ ഞാൻ മിന്നായം പോലെ കാണും.

പുഴ വറ്റി ഏറാംതോടിനേക്കാളും വെള്ളം കുറഞ്ഞ ഒരു വേനലിലാണ് അമ്മ രണ്ട് വയസുള്ള ഒരു കുഞ്ഞാടിനെ അറുക്കുന്നത്.

അറുക്കുമ്പോൾ അതിങ്ങളുടെ കണ്ണിൽ നോക്കരുതെന്ന് അമ്മ പറയും.

അന്നെന്തോ കത്തിവെച്ചപ്പോൾ അമ്മ അതിന്റെ കണ്ണിൽ നോക്കി. അമ്മേടെ കൈവിറച്ചു. പാതിമുറിഞ്ഞ കഴുത്തുമായി ആട് പിടഞ്ഞോടി, വറ്റിത്തുടങ്ങിയ പുഴയുടെ നെഞ്ചിലേക്കാ കുഞ്ഞാട് പിടഞ്ഞുവീണ അന്ന് അമ്മ തളർന്നു വീണു.

പിന്നീട് അമ്മയുടെ കൈകൾ പൊങ്ങിയിട്ടില്ല.

കുഞ്ഞാടിനൊപ്പം അമ്മ കൂട്ടിൽ കെട്ടിയിട്ടതിൽ ഒന്നിന്റെ ചെവിത്തലപ്പ് അറ്റുപോയിരുന്നു.

ആട്ടിൻകൂട്ടിനുള്ളിലേക്ക് ഒഴുകിയ ഏലിക്കുട്ടിയുടെ ശവം, മരക്കൂടിന്റെ വിറങ്ങലിച്ച തണുപ്പിൽ ചോര പൊടിഞ്ഞു കിടന്നപ്പോ മിണ്ടാതെ ആസ്വദിച്ച അപ്പന്റെ ചെമ്പൻ‐ മുറിച്ചെവിയൻ എന്നെ ഓർമിപ്പിച്ചുകൊണ്ടിരുന്നു.

ഉറക്കമില്ലാത്ത ഏഴെട്ടു രാത്രികൾക്കിപ്പുറം, കൃത്യമായി പറഞ്ഞാൽ പത്താം ക്ലാസിലെ കൊല്ലപ്പരീക്ഷ തുടങ്ങുന്ന അന്ന് കുഞ്ഞാടിന്റെ ചോര പറ്റിപ്പിടിച്ച കത്തികൊണ്ട് ഞാനതിന്റെ കണ്ണിൽ തന്നെ നോക്കി വെട്ടി.

ഇരുമ്പൻ തോണിയിൽ അമ്മ ഇരിക്കാറുള്ളിടം എനിക്ക് വേണ്ടി തുടച്ചു മിനുക്കി.

കുട്ടായി ഒഴികെ കടവ് മുഴുവൻ ‘ആടോളേ'ന്ന് നീട്ടി വിളിച്ചു.

വിലകൊണ്ട് ഒക്കാതെ ആടിനെ അക്കരെ ചന്തേന്ന് വാങ്ങാത്ത ആഴ്‌ചകളിൽ അമ്മയ്‌ക്ക് കലിയിളകും.

ചിത്രീകരണം: കെ സുധീഷ്‌

അമ്മേടെ മുറിയിലെ ജനലു തുറന്നാൽ നാലഞ്ചു തെച്ചിമരങ്ങളുണ്ട്. തെച്ചീന്റെ ചോട്ടിൽ വെച്ചാണ് ആടിന് അവസാന വെള്ളം കൊടുക്കുന്നതും അറുക്കുന്നതും.

ചാവുവെള്ളം ആർത്തിയോടെ കുടിക്കുന്നതും കൊരലു പൊട്ടുമ്പോഴുള്ള പിടച്ചിലും രണ്ടും അമ്മയ്‌ക്ക് കാണണം.

ഒപ്പം പഠിച്ച പെണ്ണുങ്ങളൊക്കെ പേറ് തുടങ്ങിയപ്പോൾ എന്നെ വീണ്ടും ഓർത്തു.

‘‘അന്റൊപ്പം പഠിച്ചതാണ് ഓള്, വില കുറയ്‌ക്കണംട്ടോ.’’

അവള്മാരുടെ പൊരേന്ന്‌ ഇറച്ചിക്ക് വന്നവർ ഇളിച്ചോണ്ട് പറയും.

ആട്ടിറച്ചി വാങ്ങാൻ അല്ലാതെ വീട്ടിൽ വരാറുള്ളത് കുട്ടായി മാത്രമാണ്.

‘‘ശരിക്കും നിനക്കിപ്പൊ ആടിന്റെ പച്ചച്ചൂരാണ്.’’

പൊഴേല് നിലാവിറങ്ങാത്ത രാത്രികളിൽ അവനാ പച്ചച്ചൂര് തേടി വരും.

‘‘നിനക്കീ മിണ്ടാപ്രാണികളെ കൊല്ലുന്നത് നിർത്തിക്കൂടെ?’’

ആട്ടിൻചോര തെറിച്ചു ചുവന്ന ചുണ്ടുകളെ ഒന്നൂടെ ചുവപ്പിച്ചു കുട്ടായി ചോദിക്കും.

മറുപടി പറയാതെ കാലത്തെ അറവിനുള്ള കത്തി ഞാൻ മൂർച്ച കൂട്ടും.

പുഴേല് നിലാവ് ഉദിക്കാത്ത രാത്രികളിലൊക്കെ കുട്ടായി ചോദ്യം ആവർത്തിച്ചു.

പുഴ നിലതെറ്റി ഒഴുകിയ, ഇരുമ്പന്റെ തോണി അക്കരേക്ക് പോകാൻ ഭയന്ന ഒരു തുലാമാസത്തിലാണ് അമ്മയ്‌ക്ക് സൂക്കേട് കൂടിയത്.

ആടുകളുടെ ചാവുമണമില്ലാതെ അമ്മയ്‌ക്ക്‌ ശ്വാസം തിങ്ങി.

മരിക്കുംമുമ്പ് ഒന്നിനെയെങ്കിലും അറുത്ത് കാണിക്കാൻ കൊതിയുണ്ടായിരുന്നു.

‘‘അവന് അപ്പന്റെ ചെമ്പന്റെ ചേലായിരുന്നു.’’

അവസാന ഞരങ്ങലിലും അമ്മ ഓർമിപ്പിച്ചു.

അമ്മേന്റെ പെല തീർന്ന അന്നാണ് ഇരുമ്പൻ വീണ്ടും പൊഴേല് തോണിയിറക്കിയത്. ഇരുമ്പനൊപ്പം അക്കരേക്ക് പോകുംമുമ്പ് കുട്ടായീനെ വിളിച്ചു ചോറുകൊടുത്തു.

‘‘നിനക്കീ മിണ്ടാപ്രാണികളെ കൊല്ലുന്നത് നിർത്തിക്കൂടെ?’’

‘‘നിർത്തും.’’

‘‘എന്ന്?’’

‘‘അപ്പന്റെ ചെമ്പനെപ്പോലെ അറ്റം മുറിഞ്ഞ ചെവിയുള്ളൊരാളെ ഇരുമ്പന്റെ തോണീല് കാണുന്നയന്ന്...’’ .